به نقل از «جماران»

سیف اللهی: کسی از تسخیر لانه جاسوسی پشیمان نشده است/ علایی: در اقدامات استکبارستیزی راهبرد و تاکتیک نباید ثابت باشد/ ابتکار: همه مشکلات را ناشی از تسخیر سفارت ندانیم/ علی اکبر صالحی: هیمنه آمریکا باید شکسته می شد

تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۵۸۷۲۴۴

سمینار «استکبارستیزی در نظم نوین جهانی» با همکاری مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) روز گذشته در پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار جماران، سردار رضا سیف اللهی از دانشجویان تسخیرکننده لانه جاسویی آمریکا  در این سمینار طی سخنانی با اشاره به اینکه امام کلید واژه «استکبار» را وارد ایدئولوژی سیاسی کردند، گفت: در قانون اساسی ما که آن هم بر آمده از انقلاب امام و نظام مقدس جمهوری اسلامی است اصل 152 را در سیاست خارجی داریم که باید بر اساس آن عمل کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: آنچه که نظم نوین جهانی را سوراخ کرد اتحاد جماهیر شوروی نبود؛ بلکه آنچه نظم نوین جهانی را به چالش کشید، انقلاب اسلامی بود. در طول جنگ هشت ساله هم تمام دنیا یک طرف و جمهوری اسلامی ایران یک طرف بود. ما در یک جنگ با عدم آمادگی کامل، پیروزی قاطع به دست آوردیم.

معاون هماهنگ کننده مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: چالش های مدیریتی و اقتصادی زیادی هست که باید جای خودش بحث کنیم و نباید مسائل را مخلوط کنیم. اما باید توجه کنیم که دشمن نقاط قوت ما را هدف قرار می دهد. اسرائیل در این منطقه پر التهاب دارای بمب اتمی است و هیچ مشکلی ندارد، اما جمهوری اسلامی ایران که دنبال انرژی صلح آمیز هسته ای است، از نظر آمریکا مشکل دارد.

وی یادآور شد: آمریکایی که در زمان اوباما با تمام وجود برجام را امضا می کند، رئیس جمهور بعدی آن را بر هم می زند. این ماهیت شناسی استکبار است. این بر عهده کسانی که دنبال برجام رفتند نیست؛ چرا به خودمان مشغول می شویم؟ برجام ثابت کرد در خیلی از چیزها خودکفا نیستیم. اگر رهنمود رهبر معظم انقلاب مبنی بر اقتصاد مقاومتی را در دستور عمل قرار می دادیم، امروز با توجه به ذخایر استراتژیک و نیروی فعال می توانستیم خودمان را از گرداب وابستگی به نفت نجات بدهیم.

سیف اللهی تأکید کرد: دستاورد تسخیر لانه جاسوسی چه بود؟ کسی پشیمان نشده است. عده ای گفتند تجاوز عراق به ایران در پی تسخیر لانه جاسوسی بوده است. این چه منطقی است؟! امام کسی بود که فروپاشی شوروی را پیش بینی کرد و در وافع اینچنین شخصیت بصیری بود. ایشان تسخیر لانه جاسوسی را انقلابی بزرگتر از انقلاب اول دانست. ادبیات امام نسبت به این حرکت یک ادبیات علاقه مندانه است. ثانیا، امام حریّت عجیبی داشت و اگر امام می فرمود شما اشتباه کرده اید ما مخلصانه دست امام را می بوسیدیم.

وی تأکید کرد: بنی صدر می دانست فردا اسناد جاسوسی او از لانه جاسوسی بیرون می آید و بیرون آمد؛ به همین دلیل به ما گفت شما از چریک های فدایی بدتر هستید. کد داشت، رمز داشت و با یک پوشش دیگر حقوق می گرفت. تسخیر لانه جاسوسی در شرایطی بود که تمام نقاط قومی را تحریک کرده بودند که از ایران جدا شوند و در محیط های دانشجویی و دانش آموزی ولوله بود. ما هنوز قانون اساسی هم نداشتیم و می خواستند همان اول پیروزی انقلاب همه چیز را ذبح کنند.

سیف اللهی اظهار داشت: بازرگان تهدید کرده بود که یا اینها را بیرون کنید و یا ما استعفا می دهیم. امام فرمود، شما استعفا بدهید؛ اینها جای خوبی را گرفته اند. او در آستانه استعفا به بازدید لانه جاسوسی آمد و گفت آمریکا اینجا را بمباران می کند و همه را از بین می برد و گفتیم ما آماده شهادت هستیم. یعنی آنها  این اتفاف تهدید می دانستند اما امام از این تهدید به عنوان یک فرصت بهره برداری کرد.

وی افزود: اولین دستاورد این حرکت تثبیت انقلاب بود. ثانیا اینکه انسجام ملی که در اثر یاوه گویی هایی گروهک ها آسیب دیده بود را برگرداند. نکته سوم اینکه جهت گیری انقلاب را روشن کرد. آنچه که امام فرمود «انقلابی بزرگتر از انقلاب اول»، گروگان گیری چند نفر نبود. بلکه مسأله این بود که آمریکایی ها شاه را راه داده بودند و ما گفتیم چرا این کار را کرده اید. بعد هم خود ما دانشجویان در اولین سالگرد این اتفاق گفتیم شاه را پس بدهید تا گروگان ها را آزاد کنیم.

عضو دانشجویان پیرو خطر امام ادامه داد: امام هم دو روز قبل در اعلامیه ای دستور داده بودند حملات دانشجویان و طلاب علیه آمریکا گسترش پیدا کند. این اعلامیه هم برای ما حجتی بود که از دو ماه قبل روی این پروژه کار می کردیم. اما وقتی این اطلاعیه صادر شد خیال ما را راحت کرد که کار ما در چهارچوب فکری امام می گنجد.

وی تأکید کرد: جهت گیری انقلاب بر اثر این حرکت اصلاح شد، چرا که ما نمی توانستیم به آمریکایی که سابقه کودتا در این کشور دارد اعتماد کنیم. در اثر فشار همین حرکت آمریکا شاه را از کشور خودش بیرون کرد و در مصر هم مُرد. شما با مقررات بین المللی نمی توانستید شاه را برگردانید، اما این فشار آمریکا را مجبور کرد و جهت گیری انقلاب را در مسیر واقعی خودش قرار داد که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد. برجام نمونه خوبی بود که نمی توان به آمریکا اعتماد کرد؛ یک رئیس جمهور امضا می کند و رئیس جمهور دیگر بیرون می رود.

سیف اللهی یادآور شد: ما اگر یک نگاهی به اوضاع اخیر منطقه کنیم. یک مدل آمریکایی افغانستان است که با این همه هزینه و کشتار طالبان را بیرون می کنند و هرچه بود دوباره افغانستان را برای طالبان خالی کردند و دستاورد آن برای مردم افغانستان جنگ و بدبختی بود. نمونه دیگرش عراق است. آنچه می تواند ما را در مسیر درست قرار بدهد اتکای به توانمندی های خودمان است.

به گزارش خبرنگار جماران، سردار حسین علایی نیز در این سمینار گفت: ما در یخچال قاضی با امام همسایه بودیم و در نماز مغرب و عشاء ایشان شرکت می کردم. من در اندیشه حضرت امام دو موضوع را خیلی برجسته یافتم. آنچه که از اندیشه های امام فهمیدم این است که امام بر مبنای اسلام و فهم از قرآن به دنبال این بودند که در طول زندگی «مسلمانی» عمل کنند و همه را به زیست اسلامی دعوت کنند.

رئیس سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران افزود: ایشان با حکومت های استکباری و حکومت هایی که بر آمده از خواست مردم نباشد مخالف بودند. یکی از دلایل مخالفت با شاه هم این بود که مردم او را سر کار نیاورده بودند. نکته دیگر اینکه در اندیشه امام مبارزه با ظلم مخالف بودند و مبنای استکبارستیزی امام این بود که شما چرا در امور ما دخالت می کنید؟ اما مسأله مهم این بود که امام برای این کارها راهبرد و تاکتیک داشتند و این تاکتیک ها متناسب را شرایط داخلی و بین المللی تغییر می کرد.

وی با تأکید بر اینکه امام دنبال این نبود که آزادی بیان باشد ولی آزادی پس از بیان نباشد، تصریح کرد: امام قیام مردم را می خواستند. بنابر این، تاکتیک امام این بود و بر این اساس حرکت می کرد. بنابر این، استکبارستیزی در اندیشه امام بنیادین بود و بر همین اساس وقتی انقلاب در ایران به نتیجه رسید سیاست نه شرقی و نه غربی به معنای عدم دخالت کشورها در ایران بود.

علایی یادآور شد: تئوری عده ای این بود که ما با ملت ها ارتباط داشته باشیم و امام گفت ما باید با دولت ها ارتباط داشته باشیم و با ملت ها کار کنیم و همان طور که مخالف دخالت کشورهای دیگر در ایران بودند، برای کشورهای دیگر همین نظر را داشتند. نکته دیگر اینکه امام وضع موجود جهان را نمی پسندیدند ولی برای اینکه وضع جدید در خدمت مردم باشد. امام بسیار هوشمند بودند و اینکه لانه جاسوسی را تأیید کردند برای این بود که خیلی زود برنامه های دیگران را می فهمیدند و فکر می کردند آمریکایی ها بر می گردند و نمی خواستند چنین اتفاقی بیفتد.

وی با بیان اینکه اقداماتی که انجام می دهیم را باید نقد کنیم، اظهار داشت: یکی از اشکالاتی که الآن داریم این است که می ایستند روی حرف در حالی که شرایط عوض شده است. نکته دیگر اینکه از منافعی که می توان به دست آورد استفاده نمی کنند. آیا ما نمی توانستیم از قضیه گروگان ها استفاده بهتری کنیم؟! امام به این نکته توجه داشت که زمانی که شرایط عوض می شود شما هم باید عوض شوید. مهمترین آن پذیرش قطعنامه 598 بود. بنابر این در اقدامات استکبارستیزی راهبرد و تاکتیک نباید ثابت باشد و بهره گیری از شرایط باید مبنا باشد.

رئیس سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران تأکید کرد: بنابر این استکبارستیزی جزو اساس اندیشه امام است ولی در هر زمان تاکتیک و روش خودش را دارد و باید مراقبت کنیم استکبارستیزی ما با روش هایی که انجام می دهیم موجب تقویت استکبار نشود. استکبارستیزی باید در ذهن مردم جریان پیدا کند. این مهم تر از هرچیزی از جمله اقدامات فیزیکی است. بعضی وقت ها برای اینکه دشمن را از بین ببرید، تاکتیک و روش باید این باشد که با او همراه شوید تا بتوانید او را کنار بزنید.

وی افزود: تاکتیک چین برای رشد و توسعه را نگاه کنید؛ کاری کرد که الآن مسأله اول آمریکا شده است. بنابر این نظم فعلی جهانی متفاوت از روزی است که لانه جاسوسی اشغال شد. دیگر زمان جنگ سرد نیست که آمریکا و شوروی با هم درگیر باشند. الآن مسائل خاورمیانه هم عوض شده و مسائل آمریکا یک چیز دیگر است. مراقبت کنیم الآن که مسأله اصلی آمریکایی ها چین است، در سیاست خارجی به دیگران کمک نکنیم.

به گزارش خبرنگار جماران، دکتر معصومه ابتکار از دیگر دانشجویان تسخبرکننده لانه جاسوسی نیز در این سمینار گفت: 15 درصد از جمعیت مردم ایران شاید تجربه فردی از واقعه 13 آبان داشته باشند و بقیه مبتنی بر اطلاعاتی که به آنها رسیده در این مورد نظر می دهند. همان قدری که در صحبت ها و بیانات امام در ارتباط با استکبار از بُعد جهانی توجه داشتند، همان مقدار هم به بحث نفس امّاره تذکر می دادند و اینکه شیطان اکبر درون خود ما است. به نظر من این بحث مهمی است که بحث استکبارستیزی را یک طرفه نمی دیدند و نگاه عمیق و تربیتی به این موضوع داشتند. پس ما باید واقعه تاریخی 13 آبان و تسخیر سفارت را در زمان خودش خوب درک کنیم تا بتوانیم برای نسل امروز صحبت کنیم.

معاون سابق رئیس جمهور افزود: اصلا دیوار بالا رفتن مطرح نبود و آنچه مطرح بود اینکه به قول امام هیمنه آمریکا شکست. آن تعبیر را به کار می برند تا حس بی اعتمادی نسل جوان را به وجود بیاورند. مسأله تیزهوشی دانشجویانی بوده که در معرض یک سیاست ورزی جدی بودند که دیدگاه های خودشان به محک گذاشته می شد و بحث می شد که این انقلاب چه آسیب هایی در پیش دارد و آنجا صحبت می شد که ممکن است مثل کودتای 1973 شیلی برای ما هم اتفاق بیفتد. این باعث شد دانشجویان به خودشان اجازه بدهند.

وی تأکید کرد: این شرایط را که درک کنیم می فهمیم کاریکاتور سفارت انگلیس و عربستان در اوج قدرت جمهوری اسلامی یک اشتباه راهبردی بود که هنوز داریم تبعاتش را می بینیم و هیچ کس نمی داند آخرش چیست. چه کسی به مردم تلقین می کند که سر منشأ مشکلات تسخیر سفارت بود؟ شاید تأثیر داشت ولی اینکه بخواهیم همه مشکلات را ناشی از آن بدانیم، واقعیت نیست. واقعیت این بود که در آن شرایط امکان یک کودتا وجود داشت.

ابتکار یادآور شد: 70 مورد دخالت آمریکا در کشورهای مختلف که در دوره ترامپ چهره استکباری آمریکا برای همه عیان شد ولی برای نسل جوان خودمان نتوانسته ایم این موضوع را به خوبی جا بیندازیم. آیا واقعا نمی توانستیم مناسبات را تنظیم کنیم به نحوی که استکبارستیزی حفظ شود ولی ما بتوانیم بسیاری از مسائل کشورمان را حل کنیم؟! آیا نباید اجازه می دادیم این نقد باز و مطرح شود و یک گفت و گوی بین نسلی شکل بگیرد؟! چرا همواره در مورد این موضوع یک طرفه برخورد کردیم و اجازه ندادیم نسل جوان سؤالاتش را مطرح کند؟ نسل جوان امروز ما را مقصر می شمرد و ما متهم هستیم.

وی افزود: اگر در ارتباط با این موضوع یک طرفه به میدان برویم و اجازه ندهیم حقایق گفته شود و نسل جوان نقد خودش را مطرح کند، نسل جوان می گوید شما یک کاری کرده اید و تبعاتش برای ما است، ما امروز چه گناهی مرتکب شده ایم که باید این شرایط سخت را تحمل کنیم؟! وقتی نتوانیم یک گفتمان خوب برقرار کنیم، مخصوصا در برابر هجمه رسانه های معاند، شبکه های ماهواره ای و شبکه های مجازی نتوانیم یک گفت و گو و فضایی برای تضارب آراء و دیدگاه ها و یک فضای عزت مند و توأم با آزادی بیان فراهم کنیم که بشود این موضوعات را مطرح و نقد کرد.

عضو دانشجویان پیرو خط امام اظهار داشت: چرا جریان انقلابی امروز هم با ماجرای 13 آبان انقدر زاویه دارد و گاهی اوقات حتی آنها هم ما را متهم می کنند؟ من فکر می کنم این چندگانگی دیدگاه ها باید تحلیل شود. بالأخره ماجرای اشغال سفارت آمریکا هزینه داشته، چرا نمی خواهیم بپذیریم؟ حتما هزینه داشته ولی بحث بر سر شکستن هیمنه آمریکا است و زنجیره ای که می توانست به یک کودتای دیگر و براندازی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران و مثل کودتای 28 مرداد به برقراری یک دیکتاوری سیاه دیگر منجر شود. اخیرا هم در مصر دیدیم چه اتفاقی برای مرسی افتاد و چه جوری آمریکا دخالت کرد.

وی ادامه داد: هزینه داشته ولی فوایدش خیلی بیشتر بوده است. شاید امتحانی که ما در بحث برجام داشتیم مقداری به این موضوع پاسخ داد که می توانستیم روابط را تنظیم کنیم. پس باید از این فرصت استفاده کرد که مسائل و بخشی از مشکلات حل شود. واقعیت این است که هیچ کشوری در دنیا بدون مراوده با همسایگان و کشورهای دنیا نمی تواند سرعت پیشرفت داشته باشد. ضمن اینکه نظام مردمسالاری است؛ ببینید خواسته مردم چیست.

ابتکار یادآور شد: آن موقع این اقدام مورد اقبال همه مردم قرار گرفت ولی امروز شرایط تغییر کرده است. ما امروز از نظر ظرفیت زیستی داریم به ایران فشار وارد می کنیم. ما 9 سال برای فلات مرکزی و اصفهان فرصت داریم و باید به سراغ فناوری های نوین و تعامل با دنیا برویم و باید بپذیریم که با دنیا تعامل و نیازهایمان را تأمین کنیم. یعنی ما الآن شرایطی داریم که به دلیل برخی مصوبات و مشکلات برجام خیلی از فرصت ها را داریم از دست می دهیم.

وی ادامه داد: دیوانه ای مثل ترامپ برجام را بر هم زد اما برجام نشان داد که ما می توانیم مشکلاتمان را حل کنیم. ما شرایط ملی، مشکلات، خواست مردم و فاصله نسلی را ببینیم. ما با نسل جدید اگر گفت و گوی آزاد و نقادانه برقرار نکنیم فاصله بسیار زیاد است و زیادتر هم خواهد شد. چون رسانه های دنیا نقشی جز افزایش این فاصله کاری نمی کنند. برویم به سمت اینکه منافع ملی خودمان را در قالب مناسبات تنظیم شده با دنیا پیش ببریم.

به گزارش خبرنگار جماران، دکتر علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی نیز در این سمینار گفت: انقلاب ما یک انقلاب ویژه ای بوده که زیرساخت های فکری آن با انقلاب های دیگر فرق می کند. انقلاب های دیگر محصور کشورشان بوده اما انقلاب ما مسائل دیگری هم داشته و انقلاب ما در بستر دین دیده شده است. مطلب دوم این انقلاب چیزی نبوده که در خلأ ایجاد شده باشد. این حرکت اجتماعی از مشروطه شروع می شود و تجلی آن در سال 57 بوده است.

قائم مقام فرهنگستان علوم افزود: کشور ایران هم ویژگی های خودش را دارد. نوعا کشورهای دنیا یکپارچه و یکرنگ هستند اما ایران جزو کشورهایی است که اقوام مختلف دارد. رهبری انقلاب ما هم با انقلاب های دیگر فرق دارد و یک رهبر دینی بوده و صرفا سیاسی نبوده است. قبل از پیروزی انقلاب صحبت کردن از اسلام در محیط دانشگاهی امر مشکلی بود. رهبری در چنین زمانی خیلی سخت است.

وی تأکید کرد: ما زمانی صحبت می کنیم که 43 سال از انقلاب گذشته است. تحولات آنقدر سریع بود که به نظر من این کشور در این 40 سال به اندازه 400 سال تاریخ دید. آنقدر سیر تحولات سریع بود که تصمیم گیری ناب کار آسانی نیست. شما زمانی می توانید تصمیم بگیرید که اطلاعات کامل داشته باشید. اطلاعات ما درست نبود و یک عده هم کارهای سلبی می کردند. آثار این اتفاقات هم روی انقلاب بود و رهبری باید همه اینها را هم تمشیت کند؛ واقعا کار آسانی نیست.

صالحی اظهار داشت: «استقلال سیاسی» یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب ما است. یک متفکر آمریکایی گفت مشکل ما با ایران هسته ای نیست بلکه ماهیت انقلاب ایران است که می خواهد عظمت خودش را احیاء کند و این در نظم جهانی اخلال ایجاد می کند. بعد از جنگ جهانی دوم آمریکا بالأخره یک نظم جهانی به وجود آورد. اگر اجازه می دادند معیشت مردم، اقتصاد و همه مسائل ما در حد معقول درست می شد، یک الگو و نمونه می شد، ضمن اینکه استقلال سیاسی خودش را هم حفظ کرده است. ما مثل کشور همسایه نیستیم که دستش در دست اسرائیل، ناتو و کشورهای مرتجع است و شب می خوابد یک حرف می زند و صبح که بیدار می شود حرف دیگری می زند. ما به هر حال به یک اصولی پایبند هستیم.

وی گفت: اقوال و تحلیل های مختلف از لانه جاسوسی هست اما باید به رهبری برگردیم و پشت سر رهبری حرکت کنیم. فرق رهبر با یک واحد جامعه این است که او از اطلاعات بیشتر برخوردار است و او دارد جامعه را رهبری می کند. رهبری این را تشخیص داده و ما هم باید پشت سر آن حرکت کنیم؛ هیمنه آمریکا باید شکسته می شد. رهبری تشخیص داد برای اینکه این انقلاب تضمین شود هزینه دارد؛ استقلال هزینه دارد. ولی البرادعی می گفت قدر این انقلابتان را بدانید که حداقل شما هر چهار سال یک بار انتخابات رئیس جمهوری دارید.

وزیر اسبق امور خارجه تأکید کرد: نباید نواقص و مشکلات را به پای انقلاب نوشت. متأسفانه داریم نسل جوان را از دست می دهیم برای اینکه یک عده در لباس روحانیت حرف هایی می زنند که وهن اسلام است. به هر حال این 43 سال طرفة العینی برای تاریخ پر افتخار این کشور است. واقعا دولت آمریکا حیله گر است و قابل اعتماد نیست. آمریکا دشمن غدّاری است. 

منبع: جماران

کلیدواژه: افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا استکبار جهانی حسین علایی علی اکبر صالحی معصومه ابتکار تسخیر لانه جاسوسی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی استکبارستیزی افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان مقدماتی جام جهانی واردات خودرو ویروس کرونا تسخیر لانه جاسوسی جمهوری اسلامی هیمنه آمریکا رئیس جمهور سیف اللهی یادآور شد انقلاب ما نسل جوان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۵۸۷۲۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیا جان توافق ایران و عربستان با ابتکار چین در خطر است؟/ پکن از ترس تحریم های ثانویه فروش نفت از تهران را کاهش خواهد داد/ دیپلماسی تلفنی چین میان ایران و آمریکا موفق بود

به گزارش جماران، اندیشکده چتم هاوس در گزارشی درباره تاثیر تنش میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل بر تلاش های چین برای برقراری صلح در منطقه نوشت:

حملات پهپادی و موشکی ایران علیه اسرائیل در 13 آوریل، و پاسخ متعاقب اسرائیل، ثبات آشتی عربستان و ایران را که چین در سال گذشته میانجی آن شده بود، زیر سوال برد: این حملات چشم‌انداز استراتژیک را به‌طور چشمگیری تغییر داده است، امنیت منطقه‌ای را دچار ابهام کرده و شهرت اخیر چین را به‌عنوان یک میانجی معتبر به بوته آزمایش گذاشته است.

پس از حمله هواپیمای بدون سرنشین ایران، پکن بی‌درنگ دیپلماسی تلفنی اضطراری را آغاز کرد تا از تضعیف توافق ایران و عربستان به دلیل وضعیت ناآرام در منطقه جلوگیری کند.  وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، پس از تماس با همتایان سعودی و ایرانی خود، «تأکید ایران بر هدف قرار ندادن کشورهای منطقه و همسایه» - اشاره ضمنی به عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس- را تحسین کرد. ممکن است تماس‌های مشابهی پس از حمله اسرائیل هم انجام شده باشد. در 19 آوریل، لین جان، سخنگوی وزارت خارجه علنا اعلام کرد که «چین با هر اقدامی که تنش‌ها را بیشتر می‌کند مخالف است.»

یکی از جنبه های قابل توجه واکنش چین ثبات آن بوده است. این کشور همچنان متعهد به حفظ منافع خود باقی مانده و همزمان از اسرائیل و آمریکا انتقاد کرده و خواستار کاهش تنش شده است. پکن مانند موضع خود در مورد تشدید تنش حوثی ها در دریای سرخ، دور جدید تشدید تنش را «سرریز» جنگ غزه می داند و نه کاتالیزور آن. این نشان می دهد که پایان دادن به درگیری غزه ممکن است یک اثر موجی ایجاد کرده و صلح و تنش زدایی را در سراسر خاورمیانه به ارمغان آورد.

این توضیح می دهد که چرا چین حمله 13 آوریل ایران را محکوم نکرد، بلکه آن را اقدامی دفاع از خود خواند. این کشور خود را درست در مرکز جنگ روایات قرار داده  و به طور موثر ادعای دفاع از خود ایران را در برابر ادعای مشابه اسرائیل که برای توجیه مجازات دسته جمعی فلسطینیان در غزه استفاده می شود، قرار داده است.(اسرائیل همچنان حمله بی امان به غزه را دفاع از خود پس از ماجرای هفت اکتبر 2023 می خواند.)

چین در مبادلات خود با ایالات متحده نیز همین کار را انجام داده و از این کشور می خواهد که نقش سازنده ایفا کند و اسرائیل را در زمانی که واشنگتن از پکن خواسته بود تهران را از اقدام متقابل منصرف کند، مهار کند.

آشتی ایران و عربستان در خطر است

نگرانی در مورد توافق عربستان و ایران زنگ خطر را در پکن به صدا درآورد. دو عامل کلیدی نگرانی های چین را برانگیخته است. اول، هدف راهبردی ایران در پشت انتقام‌جویی از اسرائیل، ایجاد یک پارادایم بازدارندگی جدید بود. ایران از سیاست جنگ در سایه و استفاده از نیروهای نیابتی که باعث می شد برخی عملیات های مدیریت شده را به راحتی انکار کند، فاصله گرفت. اسرائیل با حمله متقابل خود ( به اصفهان)  در حال آزمایش خطوط قرمز ایران در حالی است که به دنبال مکانیزم امنیتی جدید برای جایگزینی مکانیزم شکسته شده در 7 اکتبر است.

پارادایم جدید ، ریسک پذیری تهران و تل آویو را افزایش می دهد و در نتیجه حملات تلافی جویانه را تشدید و سناریوی درگیری مستقیم را چه در حال حاضر یا بعد معتبرتر می کند. این رویارویی ممکن است به منطقه خلیج فارس هم کشیده شود و کشورهای این منطقه (به ویژه عربستان سعودی) را وادار کند تا مواضع امنیتی خود را مجدداً تنظیم کنند. آنها ممکن است به این نتیجه برسند که ممکن است دوستی بی پروا با ایران  خطرات بیشتری نسبت به منافع آن داشته باشد. ریاست جمهوری دوم دونالد ترامپ در ایالات متحده می تواند این روند را بیشتر تسریع کند.

عامل دوم، پیشرفت کندی است که توافق عربستان و ایران از زمان امضای آن در یک سال پیش داشته است. این سازوکار همچنان بر مسائل امنیتی متمرکز بوده و نتوانسته به بررسی فرصت های اقتصادی و فرهنگی ادامه دهد.

یکی دیگر از عوامل مرتبط، تلقی اسرائیل از این معامله به عنوان یک تهدید مستقیم و تمایل بالقوه برای از بین رفتن آن است. اسرائیل ممکن است دوستی ایران و عربستان را بی تاثیر بر روند عادی سازی  رابطه خود با عربستان سعودی تلقی نکند، همانطور که ایران با شک به تشکیل ائتلاف امنیتی عربی-اسرائیل تحت حمایت ایالات متحده نگاه خواهد کرد. مطالب درز داده شده به مطبوعات اسرائیل بر مشارکت قابل توجه عربستان و امارات در سیستم دفاع جمعی که تقریباً همه موشک‌ها و پهپادهای ایرانی را در 13 آوریل سرنگون کرد، تأکید کرد، اگرچه این موضوع بعداً توسط ریاض و ابوظبی تکذیب شد.

برای چین، چنین سناریویی خطراتی را برای امنیت انرژی این کشور ایجاد می کند و چشم انداز پکن را برای چارچوب امنیتی جدید در خاورمیانه تیره و تار می کند. یکی از ستون های این مفهوم ایجاد یک پلت فرم گفتگوی چندجانبه در منطقه خلیج فارس تحت ابتکار امنیت جهانی است. چشم انداز چنین کاری می تواند به راحتی با تشدید آشفتگی های منطقه ای تضعیف شود.

جاه طلبی های چین برای محدود کردن نفوذ ایالات متحده بر کشورهای خلیج فارس نیز می تواند معکوس شود. بزرگترین درس برای کشورهای خلیج فارس از دخالت مستقیم ایالات متحده در دفاع از اسرائیل در برابر حمله ایران این است که وقتی فشار وارد می شود، تنها ایالات متحده توانایی ارائه کمک های امنیتی قابل توجه به آنها را خواهد داشت.

 با این حال، یک درس دیگر این است که در حالی که ایالات متحده منافع خود را برای دفاع از اسرائیل به خطر انداخته ، ممکن است این کار را برای آنها انجام ندهد. اما واقعیت این است که تصور در خلیج فارس و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا این است که اسرائیل قادر به تکیه بر توانایی های خود در سناریوی جنگ با ایران نبود.

این چه معنایی برای نقش منطقه ای چین دارد؟ این فرض چین را با فرصت‌ها و چالش‌هایی در تلاش برای ارتقای خود به‌عنوان یک میانجی مسئول و اصول محور در منطقه مواجه می‌کند. تصور رایج در خلیج فارس از 7 اکتبر این است که ایالات متحده متحد اصلی اسرائیل است، این مسئله  شک و تردید در مورد قابلیت اطمینان  به واشنگتن را در میان کشورهای عربی منطقه دامن می‌زند و انگیزه‌ها را برای عربستان سعودی برای متعهد شدن بیشتر به کاهش تنش با ایران افزایش می‌دهد. بی اعتمادی به ایالات متحده همچنین ایران را تشویق می‌کند تا توافق خود با عربستان را منفک از تغییر در استراتژی رویارویی خود با اسرائیل پیگیری کند.

جبهه واحد دیپلماتیک آمریکا و کشورهای اروپایی که پس از حملات ایران، از جمله با افزایش تحریم‌ها علیه ایران با اسرائیل تشکیل شد، شراکت تهران با چین و روسیه را نیز تحکیم می‌کند. با این حال، این بحران محدودیت‌های چین را در حفاظت از توافق میان تهران و ریاض،  فراتر از درخواست از ایران برای تنش‌زدایی و ارسال پیام‌هایی بین ریاض و تهران آشکار کرده است. این تا حدودی به دلیل نقش چین به عنوان یک تسهیل کننده صرف است، نه یک میانجی یا ضامن توافق به سبک و سیاق غربی ها .

دلیل دیگر نفوذ اقتصادی چین است. چین تحت هیچ شرایطی قدرت اقتصادی خود را برای مجازات هر یک از طرفین در صورت نقض مفاد توافق به کار نخواهد گرفت. از منظر چین، تحریم‌ها ممکن است در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نتیجه معکوس داشته باشند چرا که نوسان های این منطقه می تواند مستقیماً به منابع انرژی چین ضربه بزند.

چین به تلاش برای برقراری ثبات در شمال آفریقا و خاورمیانه ادامه خواهد داد. از آنجایی که ایالات متحده در حال سفت کردن پیچ تحریم صادرات نفتی ایران است، خریدهای چین از ایران تا پایان سال جاری کاهش می یابد تا از تحریم های ثانویه آمریکا در امان بماند. از قضا، این می‌تواند تعادل چین بین ایران، عربستان سعودی و اسرائیل را آسان‌تر کند، زیرا این تصور را کاهش می‌دهد که پکن در حال حمایت مالی از استراتژی دفاعی ایران با خرید نفت از این کشور است.

در سناریوی تیره و تار درگیری گسترده‌تر، می‌توان انتظار داشت که چین همان الگوی بازی‌ را که در جریان حملات حوثی‌ها در دریای سرخ اجرایی‌کرد، اعمال کند: یک اقدام موازنه‌سازی دقیق با هدف نهایی حفاظت از منافع اقتصادی خود و در عین حال انتقاد از آمریکا و اسرائیل.